Greenwashing w budownictwie – czym jest?

Co oznacza pojęcie ,,greenwashing”?

„Greenwashing” to termin używany do opisania praktyki, w której firmy lub organizacje promują swoje produkty, usługi lub działania jako bardziej ekologiczne, przyjazne dla środowiska lub zrównoważone, niż są w rzeczywistości. Jest to rodzaj manipulacji marketingowej, gdzie korporacje starają się zbudować „zielony” wizerunek, często bez podejmowania rzeczywistych działań na rzecz ochrony środowiska. Greenwashing może obejmować wprowadzające w błąd etykiety, reklamy, a nawet całe kampanie, które mają na celu przekonanie konsumentów, że firma działa proekologicznie, mimo że jej praktyki są dalekie od zrównoważonych.

Jak wygląda greenwashing w budownictwie?

Greenwashing w budownictwie często przyjmuje formę powierzchownych działań, które mają na celu stworzenie wrażenia, że dany projekt, materiał czy technologia są bardziej ekologiczne, niż są w rzeczywistości. Jednym z najczęstszych przykładów jest stosowanie mylących certyfikatów lub etykiet, które na pierwszy rzut oka sugerują, że produkt jest przyjazny dla środowiska. W rzeczywistości jednak takie certyfikaty mogą być przyznawane na podstawie minimalnych lub wręcz nieistotnych kryteriów ekologicznych. Właśnie dlatego tak często podkreślamy nasze certyfikaty, które międzynarodowo potwierdzają skuteczność naszych rozwiązań.

Kolejną formą greenwashingu w budownictwie jest promowanie pojedynczych, ekologicznych cech produktu lub projektu, które jednak mają niewielki wpływ na ogólną zrównoważoność budynku. Przykładem może być reklamowanie okien o wysokiej efektywności energetycznej, podczas gdy reszta budynku nie spełnia podstawowych standardów izolacji termicznej, co w efekcie prowadzi do dużych strat energii. O błędach popełnianych w budowie napisaliśmy w naszym e-booku.

Firmy mogą także wyolbrzymiać swoje działania na rzecz środowiska, przedstawiając je jako kluczowe dla całego procesu budowlanego, mimo że w rzeczywistości stanowią one niewielki procent całego projektu. Na przykład, stosowanie materiałów z recyklingu może być promowane jako istotna zaleta budynku, podczas gdy pozostałe materiały są produkowane w sposób szkodliwy dla środowiska. Elementy IZODOM powstają w 100% z materiałów poddawalnych recyklingowi.

Greenwashing w budownictwie to także sytuacje, w których firmy obiecują zastosowanie innowacyjnych, ekologicznych technologii w przyszłych projektach, jednak w rzeczywistości wprowadzają je tylko w minimalnym zakresie lub w ogóle ich nie realizują. Tego typu obietnice mogą być używane głównie do poprawy wizerunku firmy, a nie do rzeczywistego wprowadzania zrównoważonych praktyk budowlanych.

Wszystkie te praktyki mają na celu zmylenie konsumentów, inwestorów czy regulatorów, by uwierzyli, że dany projekt lub produkt jest bardziej zrównoważony, niż ma to miejsce w rzeczywistości. W efekcie greenwashing nie tylko wprowadza w błąd, ale także opóźnia rzeczywiste postępy w zakresie budownictwa ekologicznego i zrównoważonego.

Nowe przepisy unijne dotyczące budownictwa – co oznaczają?

Unia Europejska konsekwentnie wprowadza przepisy mające na celu poprawę efektywności energetycznej budynków, a jednym z kluczowych dokumentów w tej kwestii jest dyrektywa EPBD (Energy Performance of Buildings Directive). Celem dyrektywy jest promowanie budownictwa o niskim zużyciu energii, co ma pomóc w osiągnięciu neutralności klimatycznej w Europie do 2050 roku.

Co to jest dyrektywa EPBD?

Dyrektywa EPBD została wprowadzona, aby określić minimalne wymagania dotyczące efektywności energetycznej nowych budynków oraz tych modernizowanych. W ramach dyrektywy państwa członkowskie Unii Europejskiej muszą ustanowić standardy, które mają na celu zmniejszenie zużycia energii w budynkach mieszkalnych i komercyjnych. Obejmuje to nie tylko nowo powstające budynki, ale także już istniejące, które poddawane są renowacji lub modernizacji.

Co to oznacza dla przyszłych i obecnych budynków?

1. Nowe budynki:
   • Zeroemisyjność: Od 2021 roku wszystkie nowe budynki muszą spełniać standardy budynków o niemal zerowym zużyciu energii (NZEB – Nearly Zero-Energy Buildings). Oznacza to, że nowo powstałe budynki muszą być bardzo dobrze izolowane, korzystać z energooszczędnych technologii, a większość energii potrzebnej do ich funkcjonowania powinna pochodzić ze źródeł odnawialnych.
   • Certyfikacja energetyczna: Nowe budynki muszą posiadać certyfikaty energetyczne, które pokazują ich efektywność energetyczną. Certyfikaty te będą musiały być przedstawiane np. podczas sprzedaży lub wynajmu nieruchomości.
2. Istniejące budynki:
   • Renowacje energetyczne: Właściciele starszych budynków będą zobowiązani do przeprowadzenia modernizacji, które poprawią efektywność energetyczną ich nieruchomości. Oznacza to m.in. wymianę okien, docieplenie ścian czy modernizację systemów grzewczych i wentylacyjnych.
   • Kontrole systemów grzewczych i chłodzących: Regularne przeglądy i modernizacje systemów grzewczych, chłodzących oraz wentylacyjnych staną się koniecznością. Dyrektywa nakłada obowiązek oceny tych systemów pod kątem ich efektywności energetycznej.
3. Wsparcie finansowe i zachęty:
   • Unia Europejska oraz państwa członkowskie wprowadzają różne programy wsparcia finansowego dla osób i firm decydujących się na budowę energooszczędnych budynków lub modernizację istniejących. Mogą to być dotacje, ulgi podatkowe lub preferencyjne kredyty.
4. Długoterminowe konsekwencje:
   • Dyrektywa EPBD ma na celu stopniowe podnoszenie standardów efektywności energetycznej, co z czasem oznacza, że budynki nie spełniające nowych wymagań mogą stracić na wartości. Właściciele nieruchomości będą musieli wziąć to pod uwagę przy planowaniu modernizacji lub sprzedaży.

Co wpływa na to, że dom jest energooszczędny lub pasywny?

Na to, czy budynek będzie energooszczędny lub pasywny wpływa naprawdę wiele czynników – od wyboru technologii budowlanej, przez poprawność jej wykonania, po dodatkowe technologie i systemy zarządzania energią. Oczywiście, sama technologia IZODOM pozwala na zbudowanie domu energooszczędnego lub pasywnego dzięki odpowiednim materiałom oraz sposobie łączenia elementów. Chcemy natomiast przybliżyć szerzej wszystkie czynniki, które powinny być spełniane, żeby faktycznie uniknąć zjawiska greenwashingu.

Kluczowe czynniki, które wpływają na to, jak efektywny energetycznie jest budynek, to między innymi:

1. Izolacja termiczna

• Jakość izolacji: Podstawowym czynnikiem decydującym o efektywności energetycznej domu jest jakość izolacji termicznej. Domy energooszczędne i pasywne muszą być doskonale zaizolowane, aby zminimalizować straty ciepła. Dotyczy to zarówno ścian, podłóg, dachu, jak i fundamentów.
• Unikanie mostków termicznych: Wysokiej jakości izolacja musi być ciągła, bez przerw i mostków termicznych, które mogą prowadzić do ucieczki ciepła. Mostki termiczne to miejsca w konstrukcji budynku, przez które ciepło „ucieka” na zewnątrz, co znacząco obniża efektywność energetyczną domu.

2. Jakość stolarki okiennej i drzwiowej

• Okna i drzwi o niskim współczynniku przenikania ciepła (U): Stolarka otworowa w domu energooszczędnym i pasywnym powinna charakteryzować się bardzo niskim współczynnikiem przenikania ciepła. Okna trzyszybowe z odpowiednim gazem izolacyjnym, takim jak argon, są standardem w budynkach pasywnych.
• Szczelność: Dobrej jakości okna i drzwi powinny być nie tylko dobrze izolowane, ale także szczelne, aby zapobiec przeciągom i stratom energii.

3. Systemy wentylacji z odzyskiem ciepła

• Rekuperacja: Domy pasywne są często wyposażone w systemy wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, zwane rekuperacją. System ten zapewnia świeże powietrze bez utraty ciepła, co jest kluczowe dla utrzymania niskiego zużycia energii na ogrzewanie.
• Kontrola jakości powietrza: W domach energooszczędnych i pasywnych systemy wentylacyjne muszą zapewniać stały dopływ świeżego powietrza, jednocześnie usuwając wilgoć i zanieczyszczenia, co pozytywnie wpływa na komfort i zdrowie mieszkańców.

4. Ogrzewanie i chłodzenie

• Źródła energii odnawialnej: W domach pasywnych i energooszczędnych często stosuje się odnawialne źródła energii, takie jak pompy ciepła, kolektory słoneczne, czy panele fotowoltaiczne, które zmniejszają zużycie energii z sieci.
• Efektywność systemów grzewczych: Systemy grzewcze powinny być wysoce efektywne, a w przypadku domów pasywnych, zapotrzebowanie na ciepło jest tak niskie, że często wystarcza niewielkie dogrzewanie.

5. Projekt architektoniczny

• Orientacja budynku: Projekt domu energooszczędnego powinien uwzględniać orientację budynku względem stron świata. Przeszklone elewacje południowe umożliwiają maksymalne wykorzystanie energii słonecznej do dogrzewania wnętrz zimą.
• Kompaktowa bryła: Im prostsza i bardziej kompaktowa bryła budynku, tym mniejsze straty ciepła. Unikanie nadmiaru narożników i załamań w konstrukcji pomaga w utrzymaniu energooszczędności.

6. Materiały budowlane

• Materiały o niskiej przewodności cieplnej: Wybór materiałów o niskiej przewodności cieplnej, takich jak beton komórkowy, wełna mineralna czy styropian, ma ogromne znaczenie dla efektywności energetycznej budynku.
• Ekologiczne materiały: Domy pasywne często wykorzystują materiały ekologiczne, które nie tylko dobrze izolują, ale także mają niski ślad węglowy.

7. Automatyzacja i zarządzanie energią

• Inteligentne systemy zarządzania: Nowoczesne technologie pozwalają na automatyczne zarządzanie zużyciem energii w domu. Systemy te mogą sterować ogrzewaniem, oświetleniem i wentylacją, dostosowując ich pracę do rzeczywistych potrzeb mieszkańców i warunków atmosferycznych.

Jakich błędów nie popełniać, żeby uniknąć greenwashingu?

Przede wszystkim zachęcamy do sprawdzenia naszego e-booka, w którym opisaliśmy 10 najczęściej popełnianych błędów na budowie, które mogą kosztować tysiące złotych. Jeśli coś zostanie wykonane ŹLE, to nie pomoże fotowoltaika, pompa ciepła czy żadna inna technologia. W tym akapicie krótko podsumujemy kilka porad, które pomogą Ci być bardziej czujnym przy wybieraniu produktów i technologii oraz błędów do uniknięcia.

Zanim zdecydujesz się na zakup materiałów budowlanych lub wybór technologii, zawsze dokładnie sprawdzaj, jakie certyfikaty i normy spełniają oferowane produkty. Unikaj tych, które opierają swoje „ekologiczne” twierdzenia na niejasnych lub niepełnych informacjach. Ważne jest, aby skupić się na całościowym podejściu do budowy — oceniając nie tylko pojedyncze elementy, jak izolacja czy okna, ale całą strukturę budynku i to, jak poszczególne technologie ze sobą współgrają.

Pamiętaj również, aby unikać pułapek marketingowych. Upewnij się, że obietnice dotyczące oszczędności energii lub wpływu na środowisko są poparte rzeczywistymi danymi i analizami, a nie tylko hasłami reklamowymi. Zwracaj uwagę na to, czy firma nie próbuje zamaskować swoich mniej ekologicznych działań, promując jedynie pojedyncze, „zielone” cechy swoich produktów.

Kiedy wybierasz technologie, takie jak fotowoltaika czy pompy ciepła, upewnij się, że są one odpowiednio dobrane do reszty systemów w Twoim domu. Nawet najlepsze technologie nie przyniosą oczekiwanych efektów, jeśli budynek nie jest właściwie zaizolowany lub jeśli inne elementy konstrukcji nie spełniają wysokich standardów energetycznych.

Podsumowując, aby uniknąć greenwashingu, konieczne jest zachowanie zdrowego sceptycyzmu, dokładne badanie ofert oraz wybieranie rozwiązań, które są oparte na rzeczywistych, całościowych korzyściach, a nie tylko na marketingowych obietnicach.